Hằng thế kỷ qua, Ngũ Hành Sơn, năm cụm núi cẩm thạch sừng sững bên bờ biển Đông là một thắng tích nổi tiếng. Nơi đây chứng kiến diễn trình lịch sử của dân tộc Việt Nam, với những bước chân sơ khởi về phương Nam của người Việt, cũng là lưu dấu trước tác của các bậc tiền nhân ưu tú. Ngày nay, Ngũ Hành Sơn là điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình đến với Đà Nẵng và các di sản miền Trung.
Làm gì để phát huy, lan tỏa những giá trị to lớn, sâu sắc ấy của Ngũ Hành Sơn trong tiến trình xây dựng, phát triển TP Đà Nẵng nói chung, quận Ngũ Hành Sơn nói riêng, là trách nhiệm lớn lao, cũng là niềm suy tư, trăn trở của nhiều thế hệ.
Phát huy giá trị di sản quý
Trong những năm qua, là đơn vị được giao quản lý khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn, Ban quản lý (BQL) đã nỗ lực thực hiện khá tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, đồng thời không ngừng đổi mới, sáng tạo, để bảo vệ, quảng bá di sản và danh tiếng của Ngũ Hành Sơn. Công tác quản lý, bảo vệ và khai thác dịch vụ du lịch từng bước đi vào nề nếp, tinh thần, thái độ, cung cách ứng xử, phục vụ du khách đã có chuyển biến tích cực; nạn đeo bám, chèo kéo khách đã kịp thời ngăn chặn, đẩy đuổi; môi trường văn hóa, văn minh du lịch được đảm bảo, để thu hút du khách đến tham quan danh thắng Ngũ Hành Sơn.
Mặt khác, trong những năm qua, các dự án đầu tư xây dựng, trùng tu, tôn tạo cảnh quan để phát triển du lịch cũng đã được thành phố và quận Ngũ Hành Sơn đặc biệt quan tâm, làm tăng thêm vẻ đẹp vốn có của Danh thắng Ngũ Hành Sơn. Thành phố đã nâng cấp, mở rộng đường Huyền Trân Công Chúa, Sư Vạn Hạnh, Non Nước, xây dựng thang máy lên tham quan ngọn Thủy Sơn, làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước… là những điều kiện thuận lợi để du khách đến với Ngũ Hành Sơn.
Đơn vị cũng đã có nhiều hoạt động kích cầu du lịch, tham gia các chương trình Roadshow, cùng các đài truyền hình Trung ương và địa phương thực hiện nhiều chuyên đề, phóng sự, tài liệu về Ngũ Hành Sơn, làng nghề đá mỹ nghệ và lễ hội Quán Thế Âm… xây dựng trang thông tin điện tử để đưa tin, quảng bá du lịch; tham gia viết bài trên các tạp chí và các loại hình báo chí, đặc biệt là chuyên đề “Huyền bí Ngũ Hành Sơn” trên báo Đà Nẵng, phát hành tập sách “Một thoáng Ngũ Hành” và các bài viết giới thiệu văn hóa Phật giáo trong triển lãm tại Bảo tàng Đà Nẵng; cấp phát hàng vạn tờ rơi, tập gấp, bưu ảnh để phục vụ khách du lịch; thực hiện các chương trình liên kết, mở rộng quan hệ giao dịch với các tour, công ty lữ hành ký kết hợp đồng nhằm đưa khách trong và ngoài nước đến với Danh thắng Ngũ Hành Sơn….
Nhờ làm tốt những nhiệm vụ trọng tâm trên, từ năm 2011 đến 2015, Danh thắng Ngũ Hành Sơn đã đón 2.827.000 lượt khách (trong đó khách nước ngoài là 811.000 lượt) đến du sơn, viếng cảnh. Đã có hơn 1,2 triệu lượt khách sử dụng dịch vụ thang máy để tham quan ngọn Thủy Sơn, lượng khách tăng bình quân hằng năm hơn 15%.
Thời gian gần đây, Ngũ Hành Sơn được tôn vinh nhiều danh hiệu cao quý. Năm 2000, Tổng cục du lịch Việt Nam công nhận lễ hội Quán Thế Âm là một trong 15 lễ hội Quốc gia. Năm 2011, Tổ chức kỷ lục Việt Nam từ đề cử, giới thiệu của Hiệp hội du lịch đã chọn Ngũ Hành Sơn là Top 10 – điểm du lịch tâm linh thu hút nhất. Năm 2014 làng đá mỹ nghệ Non Nước được công nhận là di sản phi vật thể Quốc gia (sản phẩm làng nghề gắn liền với Danh thắng Ngũ Hành Sơn). Điều đó một lần nữa khẳng định Danh thắng Ngũ Hành Sơn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế.
Mệnh đề bền vững
Trong phát triển KT-XH nói chung, phát triển ngành du lịch nói riêng, nhắc đến mệnh đề phát triển bền vững thì không thể không nói đến văn hóa, văn minh, bởi đó chính là thái độ và hành xử của con người với di sản của tổ tông để lại. Xác định rõ điều đó, BQL đã không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh như là mục tiêu và chương trình hành động xuyên suốt của tập thể lãnh đạo và toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động.
Chính môi trường văn hóa lành mạnh, thân thiện mà những năm qua khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn đã có sức hút lan tỏa đối với du khách, đem lại nguồn lợi lớn cho địa phương. Sản phẩm làng nghề và dịch vụ du lịch đã tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động, có cuộc sống ổn định và ngày càng khấm khá hơn. Điều đó khẳng định, khi di sản văn hoá được bảo tồn, phát huy, làng nghề truyền thống trở thành sản phẩm du lịch, môi trường du lịch được đảm bảo thì đời sống, thu nhập của cư dân tại đó sẽ không ngừng được nâng cao.
Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận thẳng thắn rằng việc nâng cao chất lượng văn hóa để phát triển du lịch tại Danh thắng vẫn còn những hạn chế nhất định, chưa xứng tầm với một điểm du lịch nổi tiếng và đầy tiềm năng này. Tình trạng đeo bám, chèo kéo du khách, các hành vi tiêu cực làm xâm hại môi trường du lịch, việc ép giá sản phẩm dịch vụ vì lợi nhuận cá nhân đã tạo nên sự phản cảm đối với du khách; việc ô nhiễm môi trường do nguồn nước, bụi đá, tiếng ồn do các cơ sở sản xuất đá gây ra chưa được giải quyết dứt điểm. Để bảo đảm môi trường du lịch văn hóa, văn minh, từ đó phát triển bền vững khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn, trong thời gian đến cần tập trung thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm sau:
– Nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ, chất lượng sản phẩm, thể hiện văn hóa trong giao tiếp, ứng xử bằng những việc làm cụ thể không những đối với cán bộ, viên chức, người lao động làm việc trong lĩnh vực này mà cả với cư dân tại đây, tạo ấn tượng tốt đẹp cho du khách, nơi họ đã đến và hẹn ngày trở lại.
– Đẩy mạnh hơn nữa công tác quảng bá, xúc tiến du lịch thông qua các diễn đàn, hội nghị, hội thảo, các phương tiện thông tin đại chúng và liên kết với các tour du lịch trong và ngoài nước, đưa hình ảnh danh thắng Ngũ Hành Sơn đến với bạn bè gần, xa.
– Làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền và thực hiện các biện pháp chế tài mạnh hơn nhằm ngăn chặn hiệu quả tiến tới chấm dứt tình trạng đeo bám, chèo kéo khách du lịch; thực hiện việc niêm yết giá sản phẩm đá mỹ nghệ và bán hàng theo giá niêm yết nhằm tránh tình trạng khách mua hàng với giá cao so với thực tế giá trị sản phẩm.
– Trong thời gian chờ đợi xây dựng Công viên văn hóa lịch sử Ngũ Hành Sơn, trước mắt cần mở rộng không gian du lịch sang phía Tây, đồng thời nâng cấp, cải tạo cảnh quan và đầu tư điện chiếu sáng tại động Huyền Vi, động Quan Âm, động Tam Thanh; về lâu dài triển khai hệ thống điện chiếu sáng và lắp đặt hệ thống âm thanh trên ngọn Thủy Sơn để phục vụ khách du lịch đêm.
– Tôn tạo cảnh quan và nêu cao ý thức bảo vệ di tích; phối hợp với chính quyền địa phương, các cơ sở tôn giáo cùng có trách nhiệm trong việc bảo vệ nguyên trạng những giá trị văn hóa vật thể, nghiêm cấm tình trạng lấn chiếm đất đai, xây dựng trái phép và các tác động khác từ bên ngoài hoặc biến khu vực di tích thành các điểm kinh doanh, mồi chài mua bán, hoạt động mê tín dị đoan…
– Xác định ranh giới địa chính giữa các chùa, khu dân cư và khu vực di tích để tránh tình trạng chồng chéo trong quản lý, hoạt động. Không để các chùa trong khu di tích tự ý xây dựng những hạng mục chưa được phê duyệt, hoặc tu sửa, cải tạo, làm mới các tượng cổ, các văn bia… Tăng cường kiểm tra các hiện vật, cổ vật, tượng, văn bia, công trình kiến trúc và các thắng cảnh thiên nhiên.
– Đối với khách tham quan, vào những nơi thờ tự trang nghiêm nên ăn mặc lịch sự, có hành vi chuẩn mực, nghiêm cấm viết, vẽ bậy trên các vách đá, các công trình kiến trúc, không tụ tập tổ chức ăn uống gây tiếng ồn, làm mất vệ sinh công cộng và có thể xảy ra hỏa hoạn, yêu cầu mọi người có ý thức chung trong việc bảo vệ các công trình, hiện vật trong khu di tích.
Thừa hưởng một di sản quý giá như Ngũ Hành Sơn, việc ứng xử văn hóa trước di sản là điều quan trọng và là mối quan tâm không những của lãnh đạo các cấp, của những người quản lý trực tiếp mà còn là của cả cộng đồng xã hội. Hơn thế nữa, khi di sản đã trở thành sản phẩm du lịch thì việc xây dựng thiết chế văn hóa và ứng xử văn hóa trước di sản là yêu cầu cấp bách trong xu thế hiện nay. Yêu cầu ấy ngoài sự đầu tư phát triển của xã hội còn có trong từng hành vi ứng xử hằng ngày của mỗi con người.
Với trách nhiệm của mình, chúng tôi luôn lắng nghe, học hỏi bằng thái độ cầu thị, không ngừng đổi mới phương thức làm việc, quản lý, điều hành, nâng cao ý thức trách nhiệm và tinh thần, thái độ trước một di sản, nhất là việc giữ gìn trật tự văn minh, môi trường văn hóa và chất lượng phục vụ du lịch. Mỗi cán bộ, viên chức, người lao động tự nhận thức rõ cần phải làm gì trước yêu cầu ngày càng cao để phát triển du lịch một cách bền vững nhằm xây dựng Danh thắng Ngũ Hành Sơn là điểm đến “An toàn, Văn minh, Thân thiện”
Lê Quang Tươi – Trưởng ban
Ban quản lý khu DLTC Ngũ Hành Sơn
